نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فائزه کمری یکدانگی ¹
• عبدالواحد خالدی درویشان ²
• سهیلا آقابیگی ³

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس

² دانشیار، گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس

³ گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

حفاظت خاک نیازمند یک مدل و چهارچوب مناسب در ارزیابی فرسایش خاک و رسوب تولیدی براساس سناریوهای کاربری اراضی است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی حساسیت‌های مدل G2 نسبت به عامل فرسایش‌پذیری خاک در حوزه آبخیز معرف کسیلیان در بازه زمانی 2021-2001 انجام شد. نکاتی همچون استفاده از داده‌های پایگاه جهانی خاک و مقایسه با داده‌های نمونه‌برداری خاک، حذف فرسایش‌پذیری خاک در مناطق صخره‌ای و حذف داده‌های پرت ایجاد شده حاصل از خطای سیستماتیک در پژوهش حاضر لحاظ شد. نتایج نشان داد که به‌طور کیفی شدت فرسایش خاک برآوردی براساس هر یک از نکات مذکور، تماماً در طبقه کمینه قرار داشت. نتایج اولیه شدت فرسایش خاک حاصل از داده‌های پایگاه جهانی خاک و روش IDW به ترتیب 31/4 و 33/4 تن در هکتار در سال بود که بر اساس آزمون t مستقل، اختلاف معنی‌داری با هم نداشتند. اما اثر سایر تغییرات شامل حذف فرسایش‌پذیری خاک در مناطق صخره‌ای و حذف داده‌های پرت بر تغییر مقادیر برآوردی فرسایش خاک با استفاده از آزمون‌های تحلیل واریانس یکطرفه و دانکن معنی‌دار (P<0.01) بود. شدت متوسط فرسایش خاک برآوردی حوزه آبخیز پس از رعایت نکات ذکر شده بیش از 65 درصد نسبت به نتایج اولیه کاهش یافت و به داده‌های کرت‌های فرسایش نزدیک‌تر شد. بر همین اساس می‌توان جمع‌بندی نمود که در کاربست مدل‌های فرسایش خاک، دقت و حساسیت ویژه در نحوه اجرا و رعایت نکاتی ضروری در خصوص نقشه عامل فرسایش‌پذیری خاک به‌منظور دست‌یابی به نتایج مناسب ضروری است.

کلیدواژه‌ها

• تحلیل حساسیت‌
• داده‌های Soilgrid جهانی
• رسوب‌دهی ویژه
• فرسایش خاک
• مدل‌های تجربی

عنوان مقاله [English]

Effect of correction points of the erodibility factor map on soil erosion estimation in G2 model

نویسندگان [English]

• Faezeh Kamari Yekdangi ¹
• Abdulvahed Khaledi Darvishan ²
• Soheila Aghabeigi Amin ³

¹ Former MSc. Student, Department of Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University

² Associate Professor, Department of Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University

³ Department of Natural resources, Faculty of Agriculture, Razi University, Kermanshah, Iran

چکیده [English]

Soil conservation requires a suitable model and framework to assess soil erosion and sediment yield based on land use scenarios. Therefore, the present study was conducted with the aim of investigating the sensitivity of the G2 model to the soil erodibility factor in the Kasilian representative watershed in the period of 2001-2021. Points such as the use of global soilgrid database and comparison with soil sampling data, removal of soil erodibility in rocky areas, and removal of outlier data created by systematic error were included in the current research. The results showed that qualitatively, the rate of soil erosion estimated based on each of the mentioned points was completely in the minimum category. The initial results of the soil erosion rate obtained from the global soilgrid database and the IDW method were 4.31 and 4.33 t ha-1 y-1, respectively, which were not significantly different based on the independent t test. But the effect of other changes, including removal of soil erodibility in rocky areas and removal of outlier data on the change of soil erosion estimates using one-way ANOVA and Duncan's tests were significant (P<0.01). The estimated average rate of soil erosion in the watershed after following the mentioned points was reduced by more than 65% compared to the initial results and became closer to the data of erosion plot.

کلیدواژه‌ها [English]

• Empirical Model
• Global Soilgrid Data
• Sensitivity Analysis
• Soil Erosion
• Specific Sediment Yield